w odpowiedzi na podziękowanie

- prosić kogoś o coś to ask sb for sth

- prosić kogoś, żeby coś zrobił to ask sb to do sth

- prosić kogoś o przebaczenie to ask a. beg sb’s forgiveness

- (bardzo) proszę nas częściej odwiedzać! please come and see us more often!

- proszę o uwagę! may I have your attention, please?

- proszę o spokój! (w szkole) quiet please!

- podaj mi proszę gazetę! could you hand me the paper, please?

- proszę cię, zrób to dla mnie please, would you do it for me?

- proszę dwa bilety two tickets, please

- dowód osobisty proszę may I see your ID, please?

- proszę mi wierzyć, nic nie wiedziałem (please) believe me, I didn’t know anything about it

- przyniosłem książkę, o którą prosiłeś I’ve brought the book you asked for

- ja prosiłem kawę, nie herbatę I asked for coffee, not tea

- czy mogę pana o coś prosić? can a. could I ask you to do something for me, please?

- „uprzejmie proszę o udzielenie mi urlopu bezpłatnego” (w podaniu) ‘I would like to apply for a period of unpaid leave’ książk.

- prosił, żeby go zostawić samego he asked to be left alone

- bardzo bym prosił, żeby pan to poprawił I’d be very grateful if you could correct it

- „nie idź jeszcze” – prosił ‘don’t go yet,’ he begged a. pleaded

- pan Kowalski jest proszony o zgłoszenie się do informacji could Mr. Kowalski please report to the information desk ⇒ poprosić

- prosić kogoś do środka to ask sb in

- proszę do stołu, kolacja gotowa please come to the table a. be seated, (the) dinner’s ready

- proszę usiąść a. siadać would you like to take a seat?, please sit down

- szef cię prosi the boss wants to see you

- nikt cię tu nie prosił no one asked you here

- przyszła nie proszona she came uninvited ⇒ poprosić

- prosić kogoś do tańca to ask sb to dance

- czy mogę panią prosić? may I have a dance?

- panie proszą panów! ladies’ invitation! ⇒ poprosić

- wewnętrzny 125, proszę extension 125, please

- proszę z kierownikiem! may I speak to the manager, please? ⇒ poprosić

- on aż się prosi, żeby go walnąć pot. he’s just asking for a punch on the nose

- aż się prosi, żeby tu posprzątać the place needs a good clean-up

- tu się aż prosi o kilka przykładów it would be good to have a few of examples here

- nie proś się, i tak ci nie dadzą don’t ask them, you won’t get it anyway

- „mogę przyjść jutro?” – „(bardzo) proszę” ‘may I come tomorrow?’ – ‘yes, please do’

- „czy mogę skorzystać z telefonu?” – „proszę (bardzo)” ‘please, may a. can I use the telephone?’ – ‘go ahead, please’

- „dziękuję” – „proszę, nie ma o czym mówić” ‘thank you’ – ‘that’s all right, don’t mention it’

- proszę państwa, zaczynamy! ladies and gentlemen it’s time to begin!

- oczywiście, proszę wysokiego sądu yes, of course, your honour

- już idę, proszę cioci I’m coming, aunt

- wyjechał i, proszę ciebie, nie wrócił he went away and, believe it or not, hasn’t come back

- proszę, proszę! patrz, kto przyjechał! well, well! look who’s here!

■ co proszę? pot. what was that? pot.; come again? GB pot.

- nie dał się dwa razy prosić he didn’t have to be asked twice

* * *

1. (= wypowiadać słowa) say ( coś komuś sth to sb) (że... that...); (= opowiadać, informować) tell ( coś komuś sb sth l. sth to sb) (komuś o kimś/czymś sb about sb/sth l. of sb/sth) (komuś, że... sb that...); (= odzywać się, rozmawiać, przemawiać) speak, talk ( z kimś with l. to sb, o kimś/czymś about l. of sb/sth) ( do kogoś to sb); (= wspominać) refer (o kimś/czymś to sb/sth); mention (komuś o kimś/czymś sb/sth to sb); mów dalej! keep talking!; mów za siebie! speak for yourself!; mówcie (trochę) ciszej! keep it down!; to put it mildly; mówi się, że... they say that...; the story goes that...; it is reported l. rumored that...; mówić dobrze/źle o kimś/czymś speak well/ill of sb/sth; mówić komuś dzień dobry say hello to sb; mówić do siebie talk to o.s.; mówić otwarcie speak one's mind; mówić po próżnicy waste one's breath; mówić w czyimś imieniu speak for sb; mówić z przekonaniem speak with authority; mówisz to poważnie? are you serious?; a nie mówiłem? did't I tell you?; co mówiłeś? what did you say?; dobrze mówi! hear, hear!; do mnie mówisz? are you talking to me?; fakty mówią same za siebie przen. the facts speak for themselves; i kto to mówi? look who's talking!; lepiej nie mówić the less said, the better; nie ma o czym mówić ( w odpowiedzi na podziękowanie) don't mention it; forget it; nie mów nic don't say anything; nie mów z pełnymi ustami don't talk with your mouth full; nie musisz mówić nic więcej (= wszystko rozumiem) enough said.

2. (= wyrażać słowami) tell; mówić (całą) prawdę tell the (whole) truth; mówić kłamstwa tell lies.

3. (= wyrażać się w dany sposób) talk, speak; mówić bzdury l. nonsensy l. od rzeczy talk nonsense; mówić do rzeczy talk sense; mówić na temat speak to the point; nareszcie mówisz do rzeczy now you're talking sense.

4. (= nakazywać) tell (komuś, żeby coś zrobił sb to do sth); mówiłem mu, żeby przyszedł I told him to come; nienawidzę, jak mi się mówi, co mam robić I hate people telling me what to do; rób, co ci mówię! do what I tell you!

5. (= posługiwać się językiem) speak; mówić dobrze/biegle po japońsku speak good/fluent Japanese; mówić po angielsku kiepsko/z obcym akcentem speak English badly/with a foreign accent; nie mówię l. nie umiem mówić po węgiersku I can't speak Hungarian; osoba mówiąca po angielsku/polsku English/Polish speaker; mówić tym samym językiem (= dobrze się rozumieć) speak the same language.

6. (= sugerować, wywoływać wspomnienie) mean, ring a bell; czy to ci coś mówi? does this mean anything to you?; does it ring a bell?; jego nazwisko nic mi nie mówi his name doesn't ring a bell.

7. (przedstawiając się przez radio l. telefon) cześć, mówi Marta hi, it's Martha (speaking); tu mówi Londyn radio this is London calling.

8. (= zwracać się do kogoś) mów mi Ed call me Ed; możesz mi mówić po imieniu you can call me by my first name.

9. ( w komentarzach na temat wypowiedzi) mówiąc delikatnie to say the least; mówiąc poważnie joking aside; mówiąc szczerze frankly (speaking); to be frank; mówiąc w przenośni metaphorically speaking; inaczej mówiąc to put it differently; jak (już) mówiłem like I said; kiedy już o tym mówimy while we are at it; krótko mówiąc to make l. cut a long story short; in brief; między nami mówiąc between ourselves; between you and me (and the gatepost); nawiasem mówiąc by the way; by the bye; incidentally; nie mówiąc (już) o kimś/czymś not to mention sb/sth; to say nothing of sb/sth; let alone sb/sth; prawdę mówiąc to tell the truth; as a matter of fact; przykro mi to mówić I hate to say it; skoro już o tym mówimy while we're at it; ściśle mówiąc strictly speaking.